Kategorisiz,  Sosyoloji,  Tarih,  Tartışma,  Toplum

Uyan Hatun!

‘Khatun’dan ‘Avrat’a Türk Kadınının Araplaştırılarak küçümsenmesinden ötürü, iki tanımı Etimoloji Türk’ten alıntılayarak; Atamın dediği gibi ‘Yüce Türk Kadını’ olduğumuzun altını çizmek istedim.

Khatun:

  • Kadın, hatun.
  • Bayan, hanım.
  • Eş, zevce.
  • (tarih) Yüksek makamdaki kadınlara ve hakan eşlerine verilen unvan
  • Kraliçe.
  •  

Hatun Kelime Kökeni

= Sogd χwatēn [f.] a.a. << Sogd *χwatāw-ni < Sogd χwatāw kral, hükümdar § Sogd χwa kendi + Sogd tāw güç, güçlü ~ Saka χattuna kraliçe

χatun/ḳatun “kraliçe” [ Orhun Yazıtları (735) ]
“yasal eş, zevce” [ (1300 yılından önce) ]

Ek Bilgi: Soğdca aynı anlama gelen χwatēn sözcüğü ile eş kökenlidir. Soğdca sözcük Soğdca yazılı örneği bulunmayan *χwatāw-ni sözcüğünden evrilmiştir. Bu sözcük Soğdcaχwatāw “kral, hükümdar” sözcüğünden türetilmiştir. Soğdca sözcük Soğdcaχwa “kendi” ve Soğdcatāw “güç, güçlü” sözcüklerinin bileşiğidir. Soğdca sözcük Hotan Saka dilindeχattuna “kraliçe” sözcüğünden alıntıdır.

‘Avrat’ kelimesinin etimolojik kelime kökenine bakmadan, ‘Avret’ kelimesini incelemeliyiz.

Avret:

~ Ar ˁawra ͭ عورة [#ˁwr msd.] 1. ayıplı ve özürlü olma, ayıp, kusur, 2. edep yerleri ~ İbr ˁerwah ערוה çıplaklık, edep yerleri, ayıp < İbr #ˁrh ערה çıplak olma, (edep yerlerini) örtmeme (= Akad ūru (özellikle kadının) edep yeri ) 

[ İrşadü’l-Mülûk ve’s-Selâtîn (1387) : ol nerse turur kim örtülgey anıng birle ‘avrat ]
Ö

Arapça ˁwr kökünden gelen ˁawrat عورة  “1. ayıplı ve özürlü olma, ayıp, kusur, 2. edep yerleri” sözcüğünden alıntıdır. Arapça sözcük İbranice ˁerwah ערוה  “çıplaklık, edep yerleri, ayıp” sözcüğünden alıntıdır. Bu sözcük İbranice #ˁrh ערה  “çıplak olma, (edep yerlerini) örtmeme” kökünden türetilmiştir. (NOT: İbranice kök Akatça ūru “(özellikle kadının) edep yeri” sözcüğü ile eş kökenlidir. )

Avrat Kelime Kökeni

~? Ar ˁawrāt عورات [çoğ.] (kadının) edep yerleri, zaaf ve kusurlar < Ar ˁawra ͭ عورة [#ˁwr] kusur, özür, edep yeri →avret

Tarihte En Eski Kaynak”kadın, zevce” [ Mukaddimetü’l-Edeb (1300 yılından önce) : kenç oğlanlu boldı ˁāvrat ]
Ö

Arapçaˁawrāt عورات  “(kadının) edep yerleri, zaaf ve kusurlar” sözcüğünden alıntı olabilir; ancak bu kesin değildir. Arapça sözcük Arapçaˁwr kökünden gelen ˁawrat عورة  “kusur, özür, edep yeri” sözcüğünün çoğuludur.

Unutulmamalı ki tarihte ilk kadın hükümdar, Türk kadını olan Başbuğ Tomris Hatun’dur. Tomris Hatun’un, tarih boyunca Türklerin kadına yüklediği birçok sıfatla birlikte ‘yöneten’ sıfatının da timsali olmuştur. Tarihini unutma, Türk Kadını! Oku, araştır, öğren, vatanımızı ileri götür; aksi halde Ana dolu olan bu topraklar, senle dibi boylar. Gelecek senin ilerlemene ve ilerletmene bağlı.

Kemalist İlkay

Gündem Arşivi kurucusuyum, sitede editörlük dahilinde; yayın yönetmenliğini de ben yapıyorum.

Siz de fikrinizi söyleyin!