Biyografi,  Tarih

Koca Sinan

Bundan tam 531 yıl önce bugün, 29 Mayıs 1489 tarihide dünyaca ünlü mimarımız Mimar Sinan, Kayseri’nin Agrianos (günümüzdeki adı Ağırnas) köyünde doğdu.
Mimar Sinan, bir Ermeni devşirmesi olan Abdulmennan’ın oğluydu.
Osmanlı’da devşirmeler ve din değiştirip Müslümanlığa geçenler baba adı olarak “Allah’ın kulu” anlamında Abdullah, Abdurrahman, Abdulmennan isimlerinden birini alırdı.
Mimar Sinan, Padişah Yavuz Sultan Selim zamanında devşirme olarak İstanbul’a gelmiş, yeniçeri ocağına alınmıştır. Bu olayı Sinan’ın kendisi şöyle anlatmaktadır:

“Bu değersiz kul, Sultan Selim Han’ın saltanat bahçesinin devşirmesi olup Kayseri sancağından oğlan devşirilmesine ilk defa o zaman başlanmıştı. Acemi oğlanlar arasından sağlam karakterlilere uygulanan kurallara bağlı olarak kendi isteğimle dülgerliğe seçildim.”

Değerli Dostlar,

Hakkında yabancı dillerde de ciltlerle kitap yazılmış Mimar Sinan’ın başarılarını çok kısa özetler olarak sıralıyorum:
• Mimar olarak Yavuz Sultan Selim’in Mısır seferine katıldı.
• Kanuni Sultan Süleyman’ın Bağdat ve Rodos seferlerine katıldı.
• 1533’de Kanuni Sultan Süleyman’ın İran Seferi sırasında, Van Gölü’nün karşı sahiline geçmek için iki haftada üç tane kadırga yapıp donatarak büyük ün kazandı.
• Hasekilik rütbesi ile 1537’de Korfu ve 1538’de Moldova seferlerine katıldı.
• 1538’de Saray Başmimarı oldu. Bu görevde 49 yıl kaldı.
• Ayasofya’nın kubbesini onararak takviyeli duvarlar yapıp eserin bu günlere sağlam olarak gelmesini sağladı.
• En büyük eseri Edirne’deki Selimiye Camisi’ni 1575’de yaptığında 86 yaşındaydı.
• Başta Selimiye Camisi, İstanbul’daki Süleymaniye Camisi, Şehzadebaşı Camisi ve Haseki Camisi olmak üzere toplam 81 cami, 51 mescit, 55 medrese, 17 türbe, 17 imarethane, 3 darüşşifa (sağlık ocağı), 5 su yolu, 8 köprü, 20 kervansaray, 36 saray, 8 mahzen,ve 48 hamam yaptı.
• Batılı tarihçiler Mimar Sinan’a “Master of Geometry” (Geometri Uzmanı) adını vermişlerdir.
• Batıda yazılmış tarihi kitaplarda Mimar Sinan’dan “Master of Domes” (Kubbelerin Uzmanı) adıyla söz edilir.
• 1976 yılında Uluslararası Astronomi Birliği aldığı bir kararla, Güneşin 9 gezegeninden biri olan Merküri’deki bir kratere “Sinan Krateri” adını verdi.
• Koca Sinan, 1588 yılında İstanbul’da 99 yaşındayken öldü. Mezarı İstanbul’da Süleymaniye camisine yakın bir yerdedir.
• ATATÜRK, günümüz Türk Tarih Kurumu’na şu yazılı emri vermişti:

“Türk Tarihi Araştırma Kurumu’na,
Sinan’ın heykelini yapınız.”
Gazi Mustafa Kemal

Değerli Dostlar,
Koca Sinan’ı, doğumunun 531. yıldönümünde sevgi ve saygıyla anıyorum.

Yılmaz Dikbaş
29 Mayıs 2020, Cuma
0532 233 31 52

KAYNAKLAR
• Tezkiretü’l Bünyan ve Tezkiretü’l Ebniye (Yapılar Kitabı-Sinan’ın Anıları). Sinan’ın kendi anlatımıyla Sait Mustafa Çelebi yazmıştır. TBMM Kütüphanesi Bibliografik kayıt. (no: 209170)
• “Sinan an Armenian architect”, Chisholm, Hugh, The Encyclopedia Britannica, A Dictionary of Arts, Sciences, Literature and General Information, 1910, sayfa 426
• “Sinan born an Armenian Christian”, Peters, Ralph, “Beyond Baghdad”, 2005, sayfa 52

Siz de fikrinizi söyleyin!