Siyaset,  Tarih,  Tartışma,  Toplum

Varlık İçinde Yokluk, Yokluk İçinde HUKUK

Türkiye, Hollanda, Zambiya.

Hollanda: Yüzölçümü 41,528 km2, dünyanın en fazla ihracat yapan ilk on ülkesinden biridir, dünyada 16. büyük ekonomik güce sahiptir, kişi başına düşen ortalama yıllık gelir 56.435 $ ile dünyada 7. Sıradadır, yıllık büyüme %4 civarındadır.

Türkiye: Yüzölçümü 783.562 km2, kişi başına düşen gelir 10.597 $,

Zambiya: Yüzölçümü 752.618 km2, kişi başına düşen gelir 1,500 $,

Düşünün küçücük bir ülkesiniz, fakat sizden gerek toprak büyüklüğü, gerek nüfus yoğunluğu, gerek yeraltı ve yer üstü varlıklar adına çok ama çok zengin birçok ülkeden, onların yukarıda saydığım avantajlarından mahrum olmanıza rağmen her konuda (refah seviyesi, kişi başına düşen gelir vs.vs.) Öndesiniz! Peki bu nasıl oluyor?

Başlığı bu yüzden, “varlık içinde yokluk” devamında da “yokluk içinde HUKUK” koydum.

Gelin konuyu biraz açayım ve detaylıca tartışarak anlatayım.

Hollanda’nın çiftçileri, iklim (yazları kısa, kışları uzun) koşullarından dolayı yılda (normalde) tek hasat yapabilirler (ama, seraları ısıtmak için fazlaca doğal gaz kullanıp, bazılarında da ürüne göre lambalar yakıp çokça da elektrikten de tüketerek iklime de biraz meydan okuyorlar) . Ayrıca, Yüz ölçümü olarak Türkiye’den 19 katı, Zambiya’dan 18 katı daha küçük. Düz bir ülke olduğu için Hidroelektrik santralleri yapamazlar, ihtiyacı olan enerjinin çoğunu üretmek için petrol ve kömür ithal etmek zorundalar. Madenler bakımından da çok fakir bir ülkedir. Endüstrisinin ihtiyaç duyduğu bütün ham maddeleri ithal etmek zorundadır. Ayrıca Ordu olarak güçlü ve 1940’da kendisini işgal etmiş Almanya gibi bir komşusu varken, kendisinin nerede ise (diğer iki ülkeye nazaran) ordusu yoktur.

Topraklarının çoğu deniz seviyesinin altındadır! Peki, ama Hollanda neden bu iki ülkeden daha fazla refah seviyesine ulaşmış? Ve nasıl bu kadar az toprağa ve nüfusa sahip iken diğerlerinden fersah fersah öne geçmiş? (Kişi başı milli gelir Türkiye’den 5.3 , Zambiya’dan 37 kat fazla!)

İlk Örneğim Zambiya; Enerji üretmek için dışarıdan petrol ve kömür getirmesine gerek yok. Bütün hidroelektrik enerjisini Zambezi Irmağı üzerine kuracağı dev barajlar ile elde edebilir, hatta buradan elde edeceği Elektrik, hesaplamalara göre o kadar fazla olacaktır ki etrafındaki ülkelere satabilir ve para kazanabilir. Hollanda’nın tersine, zengin maden yatakları (Bakır vs.) vardır. En önemlisi Tarım konusunda, yüz ölçümünü geçtik üç mevsim yaşanması gibi avantajı vardır, Hollanda’daki çiftçi gibi yılda bir defa değil de en az iki hasat alabilir. Diyeceksiniz ki, “Zambiya’da diğer Afrika ülkeleri gibi Kabile savaşları var” hayır oda yok, birçok Afrika ülkesinden daha demokratik bir yapısı var. Ayrıca, Zambiya’da ortalama yaşam süresi 41 iken, bu Hollanda’da 78’dir! Ve tabi ki bizim sorunumuz Zambiya değil Türkiye. Zambiya’dan çok daha fazla avantajları olan Türkiye.

İkinci Örneğim Türkiye’nin Faunasının çeşitliliği; Florasının çeşitliliğinden daha fazladır. (Tüm Avrupa genelindeki hayvan türlerinin sayısı 60.000 iken, Türkiye’de 80.000’den fazladır ve alt türler ile bu 100.000’i geçmektedir). Dünyada ilk defa Anadolu’da ortaya çıkmış, Günümüzde de kullanılan önemli Tarım bitkileri ; Çift sıralı Buğday, Tek sıralı Buğday, Arpa, Bezelye, Mercimek, Nohut, Keten bitkisi, Kavun, Karpuz, Üzüm, Zeytin, ve bunun gibi birçok bitki 16.000 yıl önce (Dünyada) ilk bu topraklarda yetiştirilmiştir.

Tabi ki Faunası; Koyun, Keçi, İnek, Boğa, Domuz, Köpek gibi günümüzde hayvancılıkta ve insanın yaşam kalitesini yükseltmesinde yardımcı olmuş; (Köpek mesela, insanoğlunun baş parmağını kullanması kadar önemlidir) hayvanlar, Dünyada ilk bu topraklarda evcilleştirilmiştir. Türkiye belki petrol ve doğal gaz olarak zengin değildir, ama arz ve talebin tam ortasında, geçiş yoludur ve bu doğru bir politika ve müzakereler ile çok ucuza getirilebilir (gelir düzeyine göre dünyada benzinin en pahalı olduğu ülke Türkiye!).

Yeraltı maden yatakları, hidroelektrik kullanma avantajı ve birçok konuda Türkiye gerek Hollanda’dan, Gerek Zambiya’dan zengindir görüldüğü gibi.

Şimdi sorunu tartışalım; birçok bilim insanı, tarihçi, yazar ve düşünür kişiler gelişmişlikteki en büyük etkinin halklar arasındaki tarihsel kültür birikimini zaman ile daha demokratik ve eşitlikçi yapıya dönüştürdüğünü öne sürerek bu birikim sayesinde halkların refah seviyesini arttırdığını belirtir. Fakat, burada bir sorun var Zambiya insanlığın tarihi olarak Hollanda’dan hatta Türkiye’den bile eski değil mi? İlk insan milyon yıl önce Afrika’daki bölgelerden çıkmamıştı yola? Ama, gözden kaçan bir şey var ki bu bence Hollanda ve Zambiya özelinde en önemlisi ve püf noktası “Tarım”.

Tarım, bu kadar eski Zambiya’da 2.500 yıl önce yapılmaktaydı Hollanda’da ise sıkı durun 7.500 yıl önce. Bu konu çok uzun, uzatmadan bu savımı Hollanda-Türkiye olarak biraz sarsayım! Türkiye’de Tarım ise 17.000 yıl önce başlamış! Şimdi içinizden geçen soruyu biliyorum ve bunun cevabını şöyle tarihsel olarak anlatayım.

Tarihte bir çok ulus, devlet, krallık, ırk ne derseniz deyin öncelerde çok önde olmasına rağmen sonra birden bire, öyle ki bu gece ile gündüz gibi fark yaratacak kadar değişik yönlere savrulurlar. Bu yapı öncelerinde çok önde iken birden geriye düşer. Buna örnek, herkesin bildiğini zannettiğim (en azından genel çerçevede) Osmanlı’nın geldiği nokta ve sonrasında kurulan genç cumhuriyet, 25 yılda yaptıkları ve sonrasında günümüzde NOHUT, BUĞDAY ithalatı yapılması olarak tarihsel yön değişimini anlatacaktım. Fakat, bu makalemde siyasete mümkün olduğunca uzak kalmak için örneği pek bilinmeyen farklı bir yerden vereceğim.

Çin çiftçilikte Türkiye’den biraz daha geç başlamış (13.000-12.000 yıl), ama Hollanda’nın çok önündeydi. Hatta Çin İlk defa dökme Demir (bence ilk orta Asyalı Türkler Demir’i Çinlilere öğretmiştir), Pusula, Barut, kağıt, Matbaa, ayrıca Mekanik Saat yapımında dünyada ilk idiler, hatta Suyla Çalışan İplik Eğdirme Makinası geliştirmişlerdi. Birçok yeniliğe sahiplerdi, hatta Kolomb’un “küçük” gemileri Amerika’ya ulaşmadan çok önce daha büyükleri (yüz metreden uzun!) Afrika’ya kadar ulaşmışlardı. Peki, sonra ne oldu? Sonrasında Dünyanın bir çok yerinde görülecek tipik bir siyaset sapması yaşandı, yönetimi bağnaz tek bir güç ele geçirdi, gemilerin seferleri durduruldu, yapılan icatlar değersizleştirildi, tek bir kişinin ya da birkaç kişinin kararı ile milyarlarca Çinlinin geleceği ipotek altına aldı. Ve sonuç olarak, 600 yılda ancak toparlanmaya başladılar. İşte tam bu sırada Hollanda, Portekiz, İtalyan, İngiliz gemileri ortaya çıkıp bu bilgi ve dolayısıyla zenginlikleri ele geçirdi.

Bu arada Türkiye’den ufak bir bilgi, Osmanlı’da bir adam bu tarihlerde öyle detaylı harita çizmişti ki isteseydi üzerinde dursaydı, Osmanlı o harita ile Amerika’yı keşfedebilirdi. Haritanın önemini şöyle anlatayım; insanlık o haritanın detayını çizebilmesi için 500 yıl beklemek zorundaydı. Çünkü haritadaki sahil şeridi detayını ancak uzaya çıkarak görebilir ya da deniz dibi detayına sonar cihazını icat edip görebilir ve çizerdi. (Ama her nasılsa 500 yıl önce bu imkanlar yokken çizilebilmiş!) Osmanlı döneminde çağını aşmış bu kişi Piri Reistir. Ama, Mısır’da 1554 yılında başı kesilmek suretiyle idam edilmiştir! Neyse, biz konumuza dönelim.

Halklar arasındaki tarihsel kültür birikimini zaman ile daha demokratik ve eşitlikçi yapıya dönüştürdüğünü öne sürerek bu birikim sayesinde, halkların refah seviyesini arttırdığını söylemiştik ve fakat bu tarihsel birikimi iyi yönde kullanan, buna Tarım toplumunun birlikteliğini katarak yükselen, fakat bu birlikteliği sonrasında tek bir kişi, yönetim, akla ya da zararlı karşıt görüşe bırakan toplumların gerilediğini örnekler ile anlatmıştık. Bunu bir bütün olarak bir kere özümser, yararlı kurumlar kurulur ve bu kurumlarda liyakat sahibi kişiler tarafından yönetilirse, sistem sağlıklı uygulanırsa; toplumun toprak, yeraltı ve bunun gibi zenginliği veya nüfus yoğunluğu pek önemli değildir. Bunun içinde Üstünlerin Hukukun değil, Hukukun üstünlüğü sağlamış Hollanda öndedir, Serbest kambiyo, özel mülkiyeti korumuş Hollanda öndedir. Değerli, aydın İnsanlarının suikasta kurban gitmesini önlemiş, onlardan faydalanmış Hollanda öndedir. Yolsuzluğu önleyen Hollanda öndedir. Eğitim fırsatları artırılmış, kaliteli eğitime önem veren Hollanda öndedir. Patent haklarını koruyan sıkı yasaları olan ve icatlara öncelik veren Hollanda öndedir. Çin gibi (zamanında), Zambiya (gibi ve diğer ülkeler!!!) gibi tek bir kişi ya da akıl ile hareket etmeyen çoğulcu Parlamenter yapı Kurmuş Hollanda öndedir. Varlık içinde yokluk çeken Zambiya değil de, birçok bakımdan yokluk çeken Hollanda Hukuk içinde çokluk yaşamaktadır ve öndedir.

Saygılar, Veysel Kaban.

https://xn--gndemarivi-9db80j.com/yagmuru-bile-satmislar-nijerya-hollandaya-kacirilan-eserlerini-geri-aldi-erkek-egemenligini-ortadan-kaldirma-bakanligi-ruanda-bile-bizden-seffaflik-talep-etti-ataturke-m/?amp=1

https://xn--gndemarivi-9db80j.com/yasadigimiz-gida-krizinde-ziraat-bankamizin-rolu/?amp=1

https://xn--gndemarivi-9db80j.com/bir-ekonomi-cahilinin-sorunlari/?amp=1

Siz de fikrinizi söyleyin!