Güncel - Aktüalite,  Tarih

Sultan Fatih, Kiliseleri Camiye Dönüştürdü

İstanbul’un fethiyle ilgili bazı önemli bilgileri özet başlıklarla bilgilerinize sunuyorum.
Ele geçirdiği Konstantinopol’a girdiği gün, Sultan Fatih ilan etti:
“Bu günden sonra Konstantiniyye benim payitaht şehrim ve Hagia Sophia (Aya Sofya) bu şehrin Büyük Camisidir.”
Fatih Sultan Mehmet, Konstantiniyye’yi (İstanbul) başkent ve Aya Sofya’yı başkentin Büyük Camisi yaptığını duyuruyordu.
Sultan Fatih, Konstantinapol’u ele geçirdiği gün, kendisini Roma İmparatorlarının varisi olduğunu vurguladıktan sonra konumunu şöyle ilan etti:
“Ben, Roma İmparatoruyum!”

Değerli Dostlar,
Fatih, acaba neden böyle dedi?
Onun döneminde Roma İmparatorluğu ikiye bölünmüştü: Batı Roma İmparatorluğu ve Doğu Roma İmparatorluğu, yani Bizans.
Fatih, Konstantinapol’ü, yani Bizans’ı ele geçirmekle, Doğu Roma İmparatorluğu’nu ele geçirmişti.
İşte, bu nedenle kendisini Roma İmparatoru olarak görüyordu.
Değerli Dostlar,
Fatih Sultan Mehmet, fetihten sonra,
“Ben, Osmanlı Padişahıyım!” demedi!
“Ben, Osmanlı İmparatoruyum!” demedi!
“Ben, Türk İmparatoruyum!” demedi!
Peki ne dedi?
Övünerek, büyük gururla;
“Ben Roma İmparatoruyum!” dedi.
Fatih Sultan Mehmet, ele geçirdiği Kanstantinapol’a hiçbir zaman İstanbul, demedi! “Konstantiniyye” dedi. Dönemin önde giden din adamları (ulema) şehre, İslambol adını verdi.
İstanbul’un fethi sırasında erkek, kadın, çocuk yaklaşık 4 Bin Bizanslı öldürüldü. 50 Binden fazla Bizanslı esir alındı. Bunların 500’ü Bizans askeriydi. Bu esirler daha sonra köle olarak satıldılar. Alınan 50 bin esirin beşte biri, yani 10 bin esir padişahın payına düştü. Fatih, kendi payına düşen 10 bin esirden bin erkeği eşleri ve çocuklarıyla birlikte Haliç’e yerleştirdi.
Fatih; Foça’dan, Argos’tan, Amasra’dan, Trabzon’dan, Mora’dan, Taşoz ve Samotraki adalarından , Midilli ve Agriboz’dan, Kefe’den İstanbul’a Rum, İtalyan Yahudi nüfusu getirip yerleştirdi. Almanya ve İtalya’dan Yahudilerin gelmesini teşvik etti.
Konya, Aksaray, Larende ve Ereğli’den önemli miktarda Müslüman Türk halkı sürüp getirdi.
İstanbul’un kuşatması sırasında Osmanlı’ya karşı savunma savaşı veren Bizans askerlerinin sayısı 9 Binden fazla değildi. Bu askerlerin yanında, Osmanlı Hanedanından Şehzade Orhan ve yaklaşık 600 adamı da vardı. Şehzade Orhan, Fatih Sultan Mehmet’e karşı savaştı.
29 Mayıs 1453 günü İstanbul’a giren Fatih Sultan Mehmet, İstanbul’da ilk gecesini Saint Francis Manastırı’nda geçirdi.
İslam Yasasına göre, fethedilmiş bir şehrin toprakları ve binaları o şehri fethedenin malıydı. Buna göre, İstanbul’un tüm toprakları ve bu topraklar üzerindeki tüm binalar Fatih Sultan Mehmet’in malıydı.
Sultan Fatih, İstanbul’un işgali sırasında şehirlerini bırakıp kaçmış Hıristiyanları geri dönmeye özendirecek kararlar aldı. İstanbul Galata’nın yerlileri olan Rumlara, Yahudilere ve Ermenilere ayrıcalıklar sağlayan bir anlaşma yaptı.
Fatih, fethin ilk günlerinde şehrin görkemli evlerini, zengin bağ ve bahçelerini ve üzüm bağlarını yakınlarına verdi. Yakınlarına bağışladığı geniş topraklardaki güzel kiliseleri ve manastırları da özel malikane olarak hediye etti.
İstanbul’un fethiyle çok sayıda kilise ve manastır Camiye dönüştürülmüştür. İşte onların listesi:
Aya Sofya.
Zeyrek Camisi’ne çevrilen Pantocrator Kilisesi.
Eski İmaret Camisi’ne dönüştürülen Pantepoptes Kilisesi.
Mescid’e çevrilen Silivri Citadel’i.
Acem Ağa Mescidi, kiliseden dönüştürüldü.
Ahmet Paşa Mescidi, kiliseden dönüştürüldü.
Fethiye Camiii, Pammakaristos Kilise’sinden dönüştürüldü.
Arabacı Bayezid Mescidi, kiliseden dönüştürüldü.
Balabân Ağa Mescidi, kiliseden dönüştürüldü.
Bodrum Camii, kiliseden dönüştürüldü.
Eski İmaret Mescidi, St. Savior Pantepoptes Kilisesi’nden dönüştürüldü.
Hamza Paşa Mescidi, kiliseden dönüştürüldü.
Hayderhanâne Mescidi, kiliseden dönüştürüldü.
Hoca Hayreddin Mescidi, kiliseden dönüştürüldü.
Ka’riye Camii, kiliseden dönüştürüldü
Kalenderhâne Camii, kiliseden dönüştürüldü
Kilise Mescidi, kiliseden dönüştürüldü.
Odalar Mescidi, kiliseden dönüştürüldü.
Perkapu Mescidi, kiliseden dönüştürüldü.
Kızlar Manastırı ve Kilisesi, Sadrazam Kara Mustafa Paşa tarafından camiye dönüştürüldü.
Hora Kilisesi ve Manastırı, Atik Ali Paşa tarafından camiye dönüştürüldü.
Kir Martas Manastırı, Sekbanbaşı İbrahim Ağa Tarafından camiye dönüştürüldü.
Lips Manastırı, Fenâri İsa Camii’ne dönüştürüldü.
Marul Manastırı, Mustafa Çavuş Mescidi’ne dönüştürüldü.
Hagia Theodosia Kilisesi, Gül Camii’ne dönüştürüldü.
Yunanlar, İstanbul’un fethiyle 600 kilise kaybettiklerini söylemektedirler. Bu kiliseler, camii veya mescide dönüştürülmüştür.
Geride, patriğin içinde yaşadığı bir manastır bırakılmıştır.
Ermenilerin yedi, Yahudilerin de otuz sinagogu kalmıştır.

Yılmaz Dikbaş
08 Ağustos 2020, Cumartesi
0532 233 31 52

KAYNAK: Halil İnalcık, “THE SURVEY OF ISTANBUL 1455”,İş Bankası Kültür Yayınları, Ankara, July 2012. 691 sayfa

Siz de fikrinizi söyleyin!