Tartışma

Zihinsel Çelişki

Leon Festinger, 1950’li yıllarda zihinsel çelişki teorisini ortaya atmıştır. Teori şunu söyler: “Eğer bir kişinin davranışını değiştirirseniz, O’nun düşünceleri ve hisleri de çelişkiyi azaltmak için değişecektir.”

Bu nedenle kişinin düşünce değişimi davranış değişimi ile paralel olduğunu beyan etmiştir. Burada belirtmem gereken bazı noktalar olacaktır.

Bu durumda değişim düşünceyi değiştiriyorsa, değişim kısa vadede olsa, düşünce değişimi aynı süreçte, kısa vadede değişebilir mi?

İnsanı değiştiren koşullar mıdır, yoksa koşulları değiştiren insan mıdır?

Bu soruların sorgulamasını sizlere bırakıyorum…

Kişinin davranışı değişince davranış yanlış veya doğru olsun, düşüncelerini davranışları üzerinde doğrulamaya çalışır.

Bu zihinsel çelişki, zihnin kendisine göre bir doğrulama mantık sistemini kurmasından gelir.

Şimdi, içinizden soru sormayı sevenler şunu soracaktır. Peki ama çelişki varsa mantık nasıl oluyor?

Evet haklı bir soru, ben de üstüne şu soruyu sorarım.

Herkes mantıklı konuştuğunu dile getiriyor, o zaman hangisi mantıksız?

Bunun nedeni insanların konuştuğu zaman mantık ilkelerini bilmeden mantıklı olduklarını düşünmeleridir.

İnsanlar, kendi davranışlarının düşüncelerinin ve hislerinin karşılıklı olarak tutarlı olmasını tercih ederler.

Ve bunlar arasında ancak çok küçük bir farklılığa tahammül edebilirler. Psikolojik araştırmalar şunu göstermiştir ki eğer bu üç temelden biri değişirse, diğeri de zihinsel çelişkiyi azaltmak için değişecektir.

Dikkat edilirse, tehlikeli gruplar, önce takipçilerinin davranışlarını değiştirirler, bunun ardından da kişiler davranışlarını akla uygun hale getirmek için düşüncelerini ve hislerini değiştirecektir.

Bu zihinsel çelişkilere bir sürü örnek verilebilir.

Ancak burada en temel nokta şudur:

Düşüncelerimizi değiştirdiğimiz için davranışlarımız değişmiyor. Davranışlarımız değiştiği için düşüncelerimiz değişiyor.

Peki, düşünceler davranışları değiştirmez mi?

Gözlemlerimiz, elbet buna da müsaade ediyor.

Olaya Sokrates gibi yaklaşmak gerekirse, kişi düşüncelerini değiştirdiği zaman davranışları da değişir. İlk bahsettiğimiz, neden genelde psikoloji amaçları hedef alan belki de siyasi amaçlar güden toplumsal psikoloji üzerinde uzun vadede sonuçlar verebilir.

 

 

Siz de fikrinizi söyleyin!